Η Καρύταινα είναι ένα από τα ιστορικότερα κεφαλοχώρια της Αρκαδίας, με διαρκή παρουσία στην πολιτική και στρατιωτική ιστορία της Πελοποννήσου από τον Μεσαίωνα έως τη Νεότερη Ελλάδα. Η Καρύταινα, χτισμένη σε στρατηγική τοποθεσία, στη συμβολή των ποταμών Λούσιου και Αλφειού, έχει αναγνωριστεί ως παραδοσιακός οικισμός. Η σημασία της Καρύταινας ανάγεται ήδη στη Φραγκοκρατία, όταν τον 13ο αιώνα αναδείχθηκε σε πρωτεύουσα βαρονίας της Πελοποννήσου. Από την περίοδο αυτή διασώζεται το εντυπωσιακό φρούριο, το οποίο δεσπόζει στην κορυφή του λόφου και εξασφάλιζε τον έλεγχο των μετακινήσεων προς τη Μεσσηνία, την Ηλεία και τη Γορτυνία. Το κάστρο ήταν προσβάσιμο μέσω λιθόστρωτου καλντεριμιού και διέθετε είσοδο από τοξωτή πύλη στη νοτιοανατολική του πλευρά. Δίπλα στο κάστρο σώζεται ο μικρός ναός της Παναγίας της Κάστρου, σταυροειδής εγγεγραμμένος με εξωνάρθηκα. Η στρατηγική και γεωγραφική σημασία της Καρύταινας διατηρήθηκε και κατά την Οθωμανική περίοδο (από το 1461), όταν αναδείχθηκε σε εμπορικό και διοικητικό κέντρο. Κατά τον 18ο αιώνα, η πόλη γνώρισε ιδιαίτερη άνθιση, καθώς έγινε έδρα του βοεβόδα, του Οθωμανού στρατιωτικού και πολιτικού διοικητή της περιοχής. Η θέση της πάνω στον βασικό οδικό άξονα ενίσχυσε τον ρόλο της ως κόμβου επικοινωνίας και εμπορίου. Η Επανάσταση του 1821 βρήκε την Καρύταινα στο επίκεντρο των εξελίξεων. Στις 25 Μαρτίου 1821, Έλληνες αγωνιστές από το Ζυγοβίτσι υπό τον Θεοδόσιο Καρδαρά και από τη Στεμνίτσα υπό τον Κωνσταντίνο Αλεξανδρόπουλο, κινήθηκαν προς την Καρύταινα για να συλλάβουν τους Οθωμανούς, οι οποίοι πρόλαβαν να οχυρωθούν στο κάστρο. Λίγο αργότερα, τον Απρίλιο του 1821, συγκροτήθηκε εκεί το πρώτο στρατόπεδο των Ελλήνων, με επικεφαλής τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τη συμμετοχή οπλαρχηγών από όλη την Πελοπόννησο. Το 1826, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Ιμπραήμ πασά, ο Κολοκοτρώνης επισκεύασε το κάστρο της Καρύταινας και το χρησιμοποίησε ως ορμητήριο και καταφύγιο για γυναικόπαιδα και άμαχους της περιοχής. Από την περίοδο αυτή σώζεται η λεγόμενη «οικία Κολοκοτρώνη», όπως αναφέρεται σήμερα σε ερείπια στο πλάτωμα της κορυφής. Η Καρύταινα παραμένει έως σήμερα ένα ζωντανό μνημείο της ιστορικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της Πελοποννήσου.