Δημήτριος Πλαπούτας (Κολιόπουλος)
Ο Δημητράκης Πλαπούτας ή Κολιόπουλος ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας, εξέχων οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης, με συμμετοχή σε σημαντικές επιχειρήσεις στην Πελοπόννησο και σταθερή προσήλωση στον Αγώνα για την ανεξαρτησία. Ακολούθησε πολιτική σταδιοδρομία και συνέδραμε στη συγκρότηση του νεότερου ελληνικού κράτους.
“Ο Δημήτριος Πλαπούτας (Κολιόπουλος) γεννήθηκε στο Παλούμπα Αρκαδίας στις 15 Μαΐου 1786. Ήταν ο δευτερότοκος υιός του Κόλια (Νικόλα) Πλαπούτα και της Κυράτσως Τζώρτζη και αδελφός του αγωνιστή Γεωργάκη Πλαπούτα. Στις 20 Μαΐου 1803 συνδέθηκε με την Οικογένεια Κολοκοτρώνη καθώς νυμφεύθηκε τη Στεκούλα, πρώτη ξαδέλφη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, κόρη του Αναγνώστη Κολοκοτρώνη. Το 1806 ο Δημητράκης Πλαπούτας και ο πατέρας του συνελήφθησαν από τους Οθωμανούς και τέθηκαν σε καθεστώς ομηρίας κατά τη διάρκεια του διωγμού των κλεφτών της Πελοποννήσου. Το 1811 μετέβη στη Ζάκυνθο και υπηρέτησε ως εκατόνταρχος στον αγγλικό στρατό αλλά επανήλθε στην Πελοπόννησο τον επόμενο χρόνο με σκοπό να διαδεχθεί τον πατέρα του στη θέση του κάπου (επικεφαλής της προσωπικής φρουράς) της Οικογένειας Δεληγιάννη.
Στις 15 Οκτωβρίου του 1818 ο Δημητράκης Πλαπούτας μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον αγωνιστή Αναγνώστη Τσοχαντάρη και προσέφερε, υπέρ σκοπών, το ποσό των 5.000 γροσίων. Υπήρξε ενεργό και δραστήριο μέλος της Εταιρείας, διευρύνοντας το δίκτυο των μελών της, απευθυνόμενος κυρίως σε ένοπλους κλεφταρματολούς της Πελοποννήσου. Το 1818 τραυματίστηκε σε ένα αιματηρό επεισόδιο στο χωριό Αλωνίσταινα Αρκαδίας με θύματα δύο Οθωμανούς. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, ο Νικηταράς υποχρεώθηκε να διαφύγει στα Επτάνησα, ενώ ο Δημητράκης Πλαπούτας απέφυγε τη δίωξη χάρη στη μεσολάβηση του Κανέλλου Δεληγιάννη.
Η Οικογένεια Πλαπούτα κήρυξε την Επανάσταση στην ορεινή Γορτυνία στις 21 Μαρτίου 1821, συγκεντρώνοντας σώμα ενόπλων στο χωριό Μπέτσι. Ο Δημητράκης Πλαπούτας θα συμμετάσχει σε πολλές πολεμικές επιχειρήσεις στην Πελοπόννησο. Μετά τον χαμό του αδελφού του στη Μάχη του Λάλα Ηλείας, τον Ιούνιο του 1821, ανέλαβε την ηγεσία του στρατιωτικού σώματος της περιοχής της Λιοδώρας. Το καλοκαίρι του 1822 έλαβε τον βαθμό του χιλίαρχου και τον επόμενο χρόνο έφτασε στην κορυφή της στρατιωτικής ηγεσίας και υπηρέτησε ως Στρατηγός της Επανάστασης. Διακρίθηκε στις πολεμικές αναμετρήσεις της Αρκαδίας, της Ηλείας, της Πάτρας, της Κορίνθου και του Άργους. Σημαντική ήταν η συμβολή του στο Βαλτέτσι, στη Μαντίνεια, στον Άγιο Βλάσιο Τριπόλεως και στη Μάχη του Λάλα που πολέμησε στο πλευρό του αδελφού του, Γεωργάκη Πλαπούτα. Κατά την Πολιορκία της Τριπολιτσάς ανέλαβε την ασφαλή μεταφορά της αλβανικής φρουράς στη Βοστίτσα (Αίγιο). Το 1822 συμπαρατάχθηκε με τον Γενναίο Κολοκοτρώνη στις μάχες πέριξ της Πάτρας και έπειτα κινήθηκε προς το Άργος με σκοπό την αντιμετώπιση του Δράμαλη Πασά. Μετά την απώθηση των οθωμανικών δυνάμεων ανέλαβε για ένα διάστημα Φρούραρχος του Ναυπλίου.
Στην πρώτη φάση του εμφυλίου, ο Πλαπούτας τάχθηκε μεν υπέρ των Αντικυβερνητικών που εκπροσωπούσε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αλλά παρέμεινε διαλλακτικός επιδιώκοντας τον συμβιβασμό των αντίπαλων παρατάξεων. Στη δεύτερη φάση του εμφυλίου διαφώνησε με τη γραμμή Κολοκοτρώνη, κυρίως λόγω της έριδας που έχει ξεσπάσει με τους Δεληγιανναίους για τον έλεγχο της επαρχίας της Καρύταινας. Ο ίδιος ανέλαβε τις διαπραγματεύσεις για την παράδοση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και τη μεταφορά του προς το Ναύπλιο. Μετά την άφιξη του Ιμπραήμ Πασά της Αιγύπτου στην Πελοπόννησο συμμετείχε στις πολεμικές επιχειρήσεις και διακρίθηκε στη Μάχη της Δραμπάλας, στη Μάχη των Τρικόρφων και στην Καφικαριά Καλαβρύτων.
Μετά την άφιξη του Ιωάννη Καποδίστρια, ο Δημητράκης Πλαπούτας έλαβε τον βαθμό του Συνταγματάρχη και το 1829 εξελέγη πληρεξούσιος Γορτυνίας στη Δ’ Εθνοσυνέλευση που έγινε στο Άργος. Μετά την παραίτηση του Αυγουστίνου Καποδίστρια, η Γερουσία τον επέλεξε ως ένα από τα μέλη της επταμελούς Διοικητικής Επιτροπής της Ελλάδος (2/4/1832) με κύριο έργο τη σύγκληση Εθνοσυνέλευσης. Στις 7 Σεπτεμβρίου 1832, ο Πλαπούτας θα αναχωρήσει για το Μόναχο ως μέλος της Επιτροπής Υποδοχής για να συνοδεύσει τον Όθωνα στο ταξίδι προς την Ελλάδα. Τον επόμενο χρόνο συνελήφθη ως αντικαθεστωτικός με την κατηγορία της «συνομωσίας κατά του Βασιλέως» και καταδικάστηκε σε θάνατο μαζί με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Η ποινή μετατράπηκε αρχικά σε ισόβια, αλλά τελικά δόθηκε χάρη την ημέρα ενηλικίωσης του νεαρού βασιλιά και ο Πλαπούτας αποφυλακίστηκε στις 29 Μαΐου 1835.
Ο Δημητράκης Πλαπούτας συμμετείχε ενεργά στα κοινά μέχρι το τέλος της ζωής του. Έγινε υπασπιστής του βασιλιά Όθωνα, συμμετείχε στην Εθνοσυνέλευση του 1844, εξελέγη βουλευτής (1844 – 1847) και γερουσιαστής (1847 – 1862). Το 1861 του απένειμαν τον βαθμό του Αντιστράτηγου σε αναγνώριση της προσφοράς του για την πατρίδα. Απεβίωσε τον Ιούλιο του 1864. σε ηλικία 78 ετών, στο Παλούμπα Αρκαδίας.”